Muziek, kunst en (kunst)matige intelligentie 

AI biedt naast risico’s ook kansen, vooral in de rechtspraak over auteursrechten. AI kan ons helpen bepalen in hoeverre muziek op elkaar lijkt en zo bijdragen aan eerlijkere rechtszaken over auteursrechten. Muziek is echter meer dan alleen geluid; het vertelt een verhaal en vangt een moment. Dit maakt het moeilijk om strikte regels te stellen over creatieve originaliteit. In de Verenigde Staten hebben jury’s zich meerdere keren uitgesproken over zaken van auteursrechtenschending, zoals de beroemde zaak tussen Marvin Gaye’s erfgenamen en de makers van ‘Blurred Lines’ van Robin Thicke en Pharrell Williams, waarbij de jury oordeelde dat er sprake was van inbreuk op het auteursrecht.

Een ander voorbeeld is de zaak over ‘Thinking Out Loud’ van Ed Sheeran, die ook aangespannen werd door de erfgenamen van Marvin Gaye, maar waarbij dit geval beoordeeld werd als geen schending van auteursrecht. Het verhaal gaat dat dit verschil gebaseerd is op een interview met Pharrell Williams, die ooit heeft gezegd dat Marvin Gaye een inspiratie is. Dit roept de vraag op: zorgt strengere wetgeving niet voor minder transparantie? Daarnaast: hoe bepaal je of iets een kopie is? Dit was in het verleden al een uitdaging om consistent vast te stellen, en in het huidige tijdperk, met de toegenomen complexiteit van kunstmatige intelligentie, is dit alleen maar complexer geworden.

Ook in Nederland probeert de samenleving met regelgeving bij te blijven met technologische ontwikkelingen. Onlangs heeft de Tweede Kamer een eerste stap gezet tegen het ongeautoriseerde gebruik van stemmen en teksten door AI-aanbieders zoals UDIO, met voorstellen voor nieuwe regels om de rechten van artiesten te beschermen.

De technologische vooruitgang heeft altijd invloed gehad op creatieve expressies, net zoals de evolutie van fotografietechnieken bepalend was voor hoe we beelden waarnemen en waarderen. Hetzelfde gebeurt nu met muziek door AI, wat kenmerkend zal zijn voor dit tijdperk.

Ondanks al deze ontwikkelingen zijn het juist menselijke creaties en uitspraken die mij doen inzien dat AI nog veel moet ontwikkelen voordat het de menselijke kunsten zal evenaren. Om dit verhaal te eindigen waar het begon, een toepasselijk citaat van Herman van Veen: “Ook vroeger was niet alles zoals het vroeger was.”